12.
Beïnvloedende factoren van buitenaf.

Van buitenaf komen er veel stralingsinvloeden op ons af, als hoogspanningsleidingen, transformatorhuisjes, zenders voor GSM en UMTS, maar ook radio, televisie, radar en zaken als trein, tram, snelweg en diverse soorten van straat - en reclameverlichting.

Hoogspanningsleidingen en trafo's.

Hoogspanningsleidingen, het woord zegt het al, werken met zeer hoge spanningen van 150 tot 400 kilovolt. In hoeverre de invloed schadelijk is, is wetenschappelijk nauwelijks meer omstreden. Uit Zweeds, Amerikaans en Zwitsers epidemiologisch onderzoek zijn schadelijke invloeden vastgesteld, bijvoorbeeld een significant verhoogde kans op leukemie bij kinderen, maar ook op degeneratieve processen zoals Alzheimer en kanker. Diverse onderzoeken zijn door deel elektriciteitsmaatschappijen zelf in opdracht gegeven en zij publiceren zelf over de schadelijkheid van de hoogspanningsleidingen.

Bij bovengrondse hoogspanningsleidingen zijn er schadelijke elektrische - en magnetische velden. Het gebouw waarin men verblijft, schermt veelal het elektrische veld af, maar de magnetische component blijft bestaan, zij gaat overal doorheen.In kringen van de bouwbiologie wordt daarom aanbevolen om voldoende afstand te houden van hoogspanningsleidingen om de storende invloed van de elektromagnetische straling zo veel mogelijk te beperken. Voor gevoelige mensen kan dat betekenen dat een afstand van ca. 300-1.000 meter voor een 380-400 kV leiding wordt aanbevolen. Voor een 150 kV leiding wordt een afstand van ca. 80-300 meter aanbevolen. In woongebieden worden meestal lagere spanningen gebruikt, 10 tot 20 kV. Hiervoor gelden dan afstanden van 25-100 meter. Overigens gelden alle bovengenoemde afstanden uitsluitend voor bovengrondse kabels. Ondergrondse kabels hebben een invloed die nauwelijks boven enkele meters uitgaat. Dit komt omdat de verschillende fasen vlak bij elkaar liggen, in tegenstelling tot bovengrondse leidingen. Daardoor is het elektrisch veld uiterst gering of niet aanwezig. Doordat de verschillende fasen in elkaar gedraaid zijn, heffen de magnetische velden elkaar deels op. Uitzonderingen hierop vormen leidingen die een gesloten kring vormen, dan kan de ondergrondse leiding een veel sterkere invloed hebben. Wilt u zekerheid, laat dan een meting verrichten.

Transformatoren veroorzaken over het algemeen een groot magnetisch veld. De gemeten transformatorhuisjes vertonen zeer verschillende beelden ten aanzien van de reikwijdte van de invloed. Zeker zal dat afhankelijk zijn van de spanning verschillen die overbrugd moeten worden. Bij wijktransformatorhuisjes zijn echter geen invloeden van meer dan 100 nT gemeten op een afstand van meer dan 50 meter. Sommige transformatorhuisjes hebben een invloed die nauwelijks verder reikt dan 10-15 meter. Ook hier geldt weer dat de afstand het verschil maakt. In twijfelgevallen altijd een meting laten verrichten.

Zenders voor mobiele communicatie.

Ondanks steeds groter verzet onder de bevolking (het NIMBY effect: Not In My BackYard!) komen er meer en meer zenders bij in onze directe woonomgeving. Nederland telde volgens het Antennebureau op 1 december 2010 precies 23.156 zendmasten voor mobiele telefonie onderverdeeld in 9274 zenders voor GSM-900, 3889 zenders voor GSM-1800 en 9992 zenders speciaal voor UMTS. Het aantal antennes voor GSM-1800 daalt. Eind 2009 stonden er nog 4146 en waren er 8787 antennes voor UMTS en 8606 zenders voor GSM-900. Dat betekent wel dat de totale hoeveelheid zenders zich nog steeds uitbreidt en dat we op veel plaatsen rekening moeten houden meteen woud van zenders, tot midden in woongebieden aan toe. Het laat zich op dit moment namelijk niet aanzien dat de zenders zijn tegen te houden. Ongetwijfeld zullen ze verplaatst moeten worden, wanneer algemeen erkend wordt dat deze zenders in de nabijheid van mensen schadelijk zijn. In november 2007 besliste het Parlement van Taiwan dat 1500 antennes voor mobiele telefonie ontmanteld moesten worden. De Parlementsleden wilden voorkomen dat er nog antennes geplaatst zouden worden in de buurt van bewoning en scholen. De bestaande antennes op die locaties moesten worden verwijderd. Nederland is helaas nog lang niet zover!

Tijdens het Mobile World Congress, in februari 2010 te Barcelona, werden voor het eerst vraagtekens geplaatst bij de steeds grotere vraag naar mobiele data. Men verwacht de komende jaren nog een 300 - voudige groei van het dataverkeer. De vraag naar mobiele telefonie en vooral dataverkeer groeit sneller dan de capaciteit die de telecomaanbieders kunnen bieden. Deskundigen vrezen voor een komende capacity crunch, waarbij de mobiele netwerken mogelijk al in 2013 onder de zware belasting zullen instorten. Het steeds groter verzet van de bevolking tegen de plaatsing van zendmasten in hun achtertuin zal deze capacity - crunch nog bespoedigen. Wat kunt u doen wanneer u in uw nabijheid zenders voor mobiele communicatie aantreft? Afstand nemen lukt niet, want de zenders komen bij u. Laat een meting verrichten en ga daarna ontstoren en afschermen op basis van de aanbevelingen die voortkomen uit de meting. Zoals al vaker in dit boek gezegd, het is goed mogelijk om van 100% straling 10% te maken en in veelgevallen is het zelfs mogelijk om er 1% van te maken. Meestal is dat voldoende.

Zenders voor radio en televisie.

Zenders werken over het algemeen met frequenties die liggen tussen 50 kiloHertz voor lange golf zenders en 50 gigaHertz voor de hoogste frequenties. Lange tijd is men uitgegaan van de onschadelijkheid van zenders, omdat de veldsterkte veel te gering zou zijn. Er zijn echter aanwijzingen die er van uitgaan dat een grote veldsterkte niet of nauwelijks schadelijk is, maar de geringe veldsterkte juist wel. Deze zou te dicht in de buurt van de eigen menselijke biologische systemen komen en daardoor schadelijke effecten kunnen hebben. Het stuurt het bio-informatiesysteem in de war. Wat daar de gevolgen van zijn wordt momenteel steeds duidelijker. In mei 2006 verscheen de 8 jaar geheim gehouden studie over de Zwitserse korte golf zender Schwarzenburg met een vernietigend rapport over de gezondheidseffecten van de zender op de bevolking van het dorpje Bruegglen waar slaapstoringen 500 %, psychische aandoeningen 400%, kanker 300% en diabetes 200% boven de verwachte gemiddelden lagen. Spectaculair was de observatie dat bij patiënten het melatoninegehalte na uitschakeling van de zender eind maart 1998 met 500 % toenam van bijvoorbeeld 20 naar 100 picogram per milliliter. Beweringen dat de bomen rond de zender niet ziek werden van de EM velden klopten, ze waren allen dood!

In juli 2010 berichtte de Italiaanse krant La Stampa over een onderzoek, in opdracht van het gerechtshof te Rome, dat aangaf dat mensen die minstens 10 jaar geleefd hadden op minder dan 10 kilometer afstand van de reusachtige zendantennes van Radio Vaticaan een belangrijk risico liepen om aan kanker te overlijden. Bovendien werd melding gemaakt van een coherente correlatie tussen deze blootstelling aan EMV en het risico op leukemie en lymfklierkanker bij kinderen. Het Vaticaan ontkende, maar een Italiaanse rechtbank bevestigde op 24 februari 2011 de veroordeling van Radio Vaticaan wegens de elektromagnetische straling. Daarmee kwam een eind aan het al jaren slepende geschil dat door enkele omwonenden uit Santa Mariade Galeria (Cesano), op dertig kilometer ten noorden van Rome, werd aangespannen. Vanuit de bouwbiologie wordt aanbevolen om tenminste 5 km afstand van zenders aan te houden.

De aarde wordt echter zo door satellietzenders aangestraald, dat er bijna geen plek meer te vinden is die vrij is van bestraling door zenders. De antenne van de satelliet bundelt het signaal in een bepaalde richting, de vermogensdichtheid ligt echter vaak niet hoger dan 0,003 W/m2 ,al met al dus een relatief lage vermogensdichtheid. Dat heeft alles te maken met het grote oppervlak waarover de bundel wordt uitgesmeerd. De 30 GHz draaggolf frequentie komt wellicht niet door een dak heen, zeker niet als het dak geïsoleerd is met alufolie dakisolatie, en misschien ook al niet door de dakpannen, maar dat is niet met zekerheid te zeggen. Het blijft een feit dat de bevolking in de buitenlucht wel extra wordt blootgesteld. Een woud van antennes in Italië, ook in Nederland zullen we veel antennes vlak bij elkaar krijgen, waardoor de invloeden sterk zullen zijn. Zie ook hoofdstuk 5.

Radar zenders.

Radarinstallaties werken met hele hoge draagfrequenties, in het gebied van de megaHertz, en met hele lage impulsfrequenties, in het gebied van de ELF-frequenties. Juist deze laatsten staan steeds vaker onder verdenking de schadelijkste te zijn. Uit verschillende studies blijkt dat radar invloed kan hebben op hoge bloeddruk, hoofdpijn, geheugenstoornissen, hersenbeschadigingen op de vorming van kanker. De invloed kan vrij ver reiken. Zie ook het kader over deHAWK affaire op blz. 153. Bij metingen door Wolfgang Maes werd geconstateerd dat op 20 kilometer afstand nog duidelijke verhoogde velden vast te stellen waren. Een en ander is nadrukkelijk afhankelijk van het type radar. Niet overal zal de invloed zo groot zijn of tot directe schade aan de gezondheid leiden. Maar blijf in ieder geval uit de buurt van in werking zijnde radarinstallaties, vooral ook in havens. Op zeevaartscholen worden toekomstige stuurlui altijd ervoor gewaarschuwd om nooit in de straling van een werkende scheepsradar te gaan staan.

Trein, tram, trolley.

Bij treinen en trams wordt de stroom door de bovenleiding toegevoerd en door de niet geïsoleerde rails weer terug getransporteerd. De rails kunnen de stroom dan leiden naar watervoerende lagen, die de zogenaamde zwerfstromen laten ontstaan. Dat zijn elektrische stromingen die vaak kilometers verder nog als aanzienlijk sterkere velden zijn waar te nemen dan het natuurlijke veld ter plaatse. De invloed van treinen, trams en trolleys wordt ook bepaald door de sterkte van het elektromagnetische veld dat ze veroorzaken. Bij treinen kan de magnetische invloed enkele tientallen tot ca. twee honderd meter bedragen vanaf het baanvak, buiten de reeds genoemde zwerfstromen. Het magnetisch veld van treinen is het sterkste veld, het verdient aanbeveling voldoende afstand te houden tot het baanvak. Nabij stations zal het daarom ook niet mogelijk zijn om de aanbevolen grenswaarden voor het slaapbereik van < 20 nT te bereiken.

Bij stations is de invloed groter dan langs het baanvak, omdat bij het wegrijden van de trein veelvermogen wordt gevraagd, waardoor extra grote magnetische velden ontstaan. Gevoelige mensen moeten ook zorgvuldig hun plaats kiezen bij het plaatsnemen in elektrisch aangedreven treinstellen. De Stichting EHS (http://www.stichtingehs.nl) heeft hier een speciale brochure over uitgebracht.Trams en trolleys rijden door de straten van de stad en hebben daardoor altijd een vrij grote invloed omdat er te weinig afstand van kan worden gehouden. Gevoelige mensen zullen hier met klachten op kunnen reageren. Indien mogelijk, probeer de afstand zo groot mogelijk te maken, door bijvoorbeeld aan de achterzijde van het huis te gaan slapen. Het zal zelden mogelijk zijn nabij treinen, trams en trolleys de aanbevolen grenswaarden van minder dan 20 nT te halen. Ook hier geldt dat bij de halte of heuvelopwaarts de invloed het grootste is.

Straatverlichting en neonreclames.

Het vlakbij huis hebben van een straatlantaarn of een neonreclame is net zo schadelijk als nabije en tram of trolley wonen. Ook hier geldt dat de magnetische component het probleem vormt. Aanbevolen wordt een afstand aan te houden van 5-8 meter. Binnen deze afstand zullen de invloeden merkbaar zijn. Overigens zijn nacht - of alarmverlichtingen aan huis ook nadrukkelijk als potentieel schadelijk te beschouwen. Wanneer je in een vreemde stad in een hotel slaapt let er dan op of er niet toevallige een uitbundige neonreclame aan de buitenmuur van je hotelkamer hangt. Daar kwam de medeauteur van dit boek pas de volgende dag achter, na een eerderonverklaarbare slapeloze nacht!Neonreclames direct voor je eigen ramen is niet gezond. Wenselijk is om ca. 5-8 meter afstand te houden in verband met de schadelijke EM - velden. Foto: Athewma 12.7 Vuile stroom en schrikdraad op het platteland. Helaas wordt het laagspanning 230 Volt lichtnet de laatste jaren in toenemende mate vervuild door hoogfrequente interferenties, vaak veroorzaakt door voorschakelingen in elektrische systemen van de buren, o.a. door pompen en ventilators. Berucht is de vervuiling van het lichtnet op het platteland door ondeskundig aangebracht schrikdraad. Schrikdraad geeft enorme pulsen van zeer korte duur, en moet streng gescheiden gehouden worden van het normale lichtnet. De systemen mogen elkaar niet kruisen en men moet tussen de kabels een grote afstand aanhouden.Door ondeskundig geplaatst schrikdraad kan er vervuiling van het lichtnet optreden. Foto: HexaEpsilon