1. INLEIDING

1.1 Erkenning van invloed:

Sinds de eerste gloeilamp die we in huis kregen, aan het einde van de 19e eeuw, is elektriciteit niet meer weg te denken uit onze woon- en werkomgeving. De vlucht die elektriciteit sindsdien genomen heeft en de invloed op ons leven is zo groot, dat telkens eer blijkt dat bij een langdurigere stroomuitval er negen maanden later een geboortegolfje plaats vindt. De zegeningen van de mogelijkheden van elektriciteit zijn groot. Onze maatschappij zou er totaal anders uit zien als we niet de beschikking hadden over verlichting, radio en televisie, wasmachines, computers, faxen en telefoons en nog veel meer apparaten die op elektrische stroom werken. Maar ook de geneeskunde zou op ons een primitieve indruk maken als we iet meer zouden kunnen beschikken over de apparatuur om diagnoses te stellen als röntgen, EEG en lichaamsscanners. We gebruiken apparatuur, denk aan de beademingsapparatuur, om zieke mensen door een dal heen te halen, waarna ze mogelijk weer gezond kunnen worden en verder leven. We gebruiken zelfs magneetvelden n hoogfrequente elektromagnetische velden in therapieën. Kortom, zonder de zegeningen van de elektriciteit, zou onze maatschappij er totaal anders uitzien en vermoedelijk onze gezondheid ook. Het feit dat we magneetvelden en hoogfrequente elektromagnetische velden kunnen gebruiken om mensen te genezen, geeft al aan dat elektriciteit invloed heeft op ons. Een invloed die positief kan werken, maar die ook negatief kan werken, in dat geval wordt gesproken van elektrosmog of elektrostress. In de loop van dit boek zal duidelijk worden waar de kansen en waar de risico s liggen.

1.2 Elektrosmog en elektrostress:

Doordat sommige (maar niet alle) mensen erg gevoelig reageren op de straling van elektromagnetische velden en daar ziek van worden, was er ook behoefte aan een nieuw begrip die al deze, soms vage, klachten in een begrip kan vatten. De begrippen elektrosmog en elektrostress zijn nieuwe begrippen die intussen overal worden gebruikt als aanduiding voor de milieuvervuiling door elektromagnetische straling. Aan het eind van de jaren zeventig werd een begin gemaakt met het systematische onderzoek naar de invloed van elektromagnetische straling op mens en milieu. Om de overal aanwezige elektromagnetische velden op een populairwetenschappelijke manier uit te kunnen leggen, gebruikt men het woord smog dat in het Engelse gebruikt wordt voor vervuilde mist of met rookgassen vervuilde mist. De smog die door luchtvervuiling wordt veroorzaakt kunnen wij zien en ruiken, maar de smog van elektromagnetische velden die onze omgeving in steeds hogere mate belasten, onttrekt zich aan onze waarneming. Daarom wordt het elektrosmog genoemd. Elektrosmog kun je niet zien, voelen of ruiken maar je kunt er wel de gevolgen van ondervinden die we samenvatten onder de term elektrostress. Van elektrosmog kun je elektrostress krijgen. Je kunt er dus ziek van worden. Elektrostress ontstaat wanneer elektriciteit geproduceerd, getransporteerd of verbruikt wordt, wanneer elektrische spanning aanwezig is of elektrische stroom vloeit, wanneer zenders zenden. Iedere stroomkabel, stopcontact, elektrisch apparaat, alle antennes en zendmasten veroorzaken naast de bedoelde uitwerkingen ook onbedoelde uitwerkingen, namelijk elektrostress, of vaktechnisch uitgedrukt: technische, elektrische, magnetische of elektromagnetische velden. Doordat elektrostress niet voelbaar, ruikbaar of anderszins met onze zintuigen direct waarneembaar is, dwingt dat ons om de, vaak emotionele, discussie inzake klachten van de gezondheid te voeren op basis van betrouwbare instrumenten, degelijke meetmethoden en uitspraken van deskundige personen.

1.3 Woonbiologen, een nieuwe beroepsgroep:

Met het opkomen van de problemen rond elektrostress is er ook een nieuwe beroepsgroep gekomen. Dat zijn de mensen die elektrostress kunnen vaststellen met diverse meetapparatuur, we noemen deze beroepsgroep woonbiologen. Wat doet een woonbioloog? Hij maakt zieke gebouwen weer gezond. Dat is natuurlijk erg kort door de bocht, maar het komt er feitelijk wel op neer. Hij probeert ervoor te zorgen dat het weer leefbaar wordt in het gebouw voor diegenen die er ziek van worden. Maar wat maakt gebouwen dan ziek? Onder andere de elektrostress, waar dit boek over gaat, maar ook een slecht binnenklimaat, onvoldoende ventilatie, allerlei gifstoffen die in huis vrijkomen, radon en radioactiviteit, stof, schimmels, allergenen, enz. Zie daarvoor de bijlagen 16.1 en 16.2. Voor veel artsen is elektrostress nog een onbekende materie. In hun opleiding worden ze er niet mee geconfronteerd, in hun praktijk vaak wel, maar wordt het niet herkend. De klachten zijn zeer verschillend en niet eenduidig, reden waarom ze ook heel moeilijk herkenbaar zijn. In Nederland is het begrip milieuarts nog niet erg algemeen. Er zijn bij enkele GGD en milieuartsen in dienst, zij zouden tenminste enigszins op de hoogte van elektrostress moeten zijn. De Commissie Elektromagnetische Velden van de Nederlandse Gezondheidsraad is helaas ook nog niet zo ver dat zij klachten van elektrostress erkend. In enkele andere landen ligt dat inmiddels anders. Daar wordt zelfs van overheidswege door middel van folders en flyers (Oostenrijk, België, Groot Brittannië, Frankrijk enz.) gewezen op de risico s die zijn verbonden aan het gebruik van bijvoorbeeld de mobiele telefoon. Ook accepteren bijvoorbeeld Zweden en Noorwegen Elektrostress als een handicap, die mogelijk een aangepaste werkomgeving noodzakelijk maakt. Helaas is deze situatie in Nederland nog niet bereikt. Zoals gezegd, elektrostress is slechts met meetapparatuur vast te stellen. En omdat het om veel verschillende fenomenen gaat laagfrequent, hoogfrequent, elektrische velden, magnetische velden, elektromagnetische straling, enz.), is er veel verschillende apparatuur voor nodig. Voor ie het nu duizelt van de verschillende begrippen, in het laatste hoofdstuk wordt een overzicht van alle begrippen gegeven.

1.4 Leeswijzer van dit boek.

In dit boek wordt veel informatie verstrekt. Hier een kleine wegwijzer in het boek. U leest nu de inleiding, hoofdstuk 1, waarbij kort wordt ingegaan op de aanleiding m zich met elektrostress bezig te houden en op welke manier dat kan gebeuren. Hoofdstuk 2 gaat in op de eerste wetenschappelijke ontdekkingen van de gezondheidsrisico s die elektromagnetische velden met zich meebrengen. In hoofdstuk 3, 4, 5 en 6 wordt ingegaan op de vele verschillende soorten van elektromagnetische beïnvloeding en de manier waarop ze op ons mensen inwerken. Hoofdstuk 4 gaat over de laagfrequente wisselvelden, hoofdstuk 6 over de statische velden.Om een gebouw te kunnen doormeten op gezondheid-schadelijke factoren is veel meetapparatuur noodzakelijk. Foto: Charles Claessens Vooral het tussenliggende hoofdstuk 5 over de hoogfrequente elektromagnetische velden is een uitgebreid hoofdstuk geworden omdat dit onderwerp op het moment zeer actueel is vanwege de discussie rond zenders voor mobiele telefonie en daardoor volop in de belangstelling staat en er eigenlijk dagelijks nieuwe ontwikkelingen te melden zijn. Hoofdstuk 7 beschrijft de gevaren van radioactiviteit terwijl wij in hoofdstuk 8 kort ingaan op het onderwerp terrestrische straling. Hoofdstuk 9 behandelt de internationale bouwbiologische meetstandaard, hoe die tot stand gekomen is en er uit ziet, voornamelijk het deel dat zich met elektrostress bezighoudt. Hoofdstuk 10, 11 en 12 bespreken de beïnvloedende factoren die we respectievelijk in huis, op het werk of buiten tegen kunnen komen. In hoofdstuk 13 wordt de veldarme elektrische huisinstallatie beschreven en worden manieren aangedragen om zich bij een bestaande bebouwing te beschermen tegen invloeden vanuit de elektromagnetische velden. In hoofdstuk 14 worden de verschillende soorten kunstlicht beschreven. De natuurlijke begrippen worden beschreven in hoofdstuk 15. Tot slot geven de auteurs in hoofdstuk 16 hun persoonlijke politieke statement. In de bijlagen vindt u nog verwante informatie die naast elektrosmog belangrijk zijn voor een gezond leefklimaat in uw huis. Een kleine uitweiding over gifstoffen, schimmels en allergenen. En een korte beschouwing over e invloed van het weer op onze gezondheid. Tevens een lijst met interessante boeken, informatieve websites en adressen van woonbiologen, door wie u eventueel een huisonderzoek kunt laten uitvoeren. Ook hebben we in deze uitgave een lijst van informatieve video s toegevoegd. In dit boek zijn bij verschillende hoofdstukken voorbeelden opgenomen uit de onderzoekspraktijk van woonbiologen. De voorbeelden komen voor een deel uit de eigen (vroegere) praktijk, maar voor het overgrote deel uit de praktijk van Wolfgang Maes, de godfather van de woonbiologen. Hij heeft meer dan 20 jaar ervaring en ruim 12.000 huisonderzoeken uitgevoerd. Hij werkt in Duitsland nauw samen met vele artsen, een situatie die in Nederland nog niet bereikt is. Zijn boeken Stress durch Strom und Strahlung in 2005, in de 5e oplage, uitgekomen en Stress durch Wohngifte und Pilzen, zijn samen goed voor bijna 1.500 pagina s en gelden als de standaardwerken voor de woonbiologen. Over al dat materiaal mochten wij beschikken en een deel daarvan is in dit boek verwerkt.

1.5 Doel van dit boek:

Het doel is onder andere zoveel materiaal aan te leveren dat u zelf over voldoende kennis beschikt om uw eigen keuzes te maken, en dat u niet gedwongen ent genoegen te nemen met algemene opmerkingen als dat stralingsniveaus onder de normen blijven en dus niet schadelijk zijn. In dit boek zult u zien dat de officiële normen helaas onvoldoende beschermen voor gezondheidsrisico s. Of als u iemand bent met klachten, kunt u mogelijk klachten herkennen en kunt u zelf in uw eigen woon- en werkomgeving gaan kijken of de oorzaken daar eventueel gevonden kunnen worden. Op deze wijze wordt u zelfredzaam, dat is heel belangrijk in een strijd die u misschien moet voeren om uw klachten binnen de reguliere geneeskunde erkend te krijgen.